DeFi, mevcut finansal sistemin en büyük ve en önemli alternatifi olarak görülüyor. Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte DeFi önemli bir yolu aştı. Son yıllarda günümüzdeki finansal sistemlere güvenmeyen, kullanmayan/kullanamayan ya da yeni bir finansal sistemin parçası olmak isteyen birçok kişi DeFi ile ilgileniyor. Peki, DeFi nedir ve ne işe yarar?
Daha önce merkeziyetsiz kavramını duydunuz mu? Kripto paralarla ilgileniyorsanız mutlaka bitcoin ile ilgili merkeziyetsiz kelimesinin sık sık vurgulandığını fark edersiniz. İşte, bu noktada merkeziyetsiz oluşuyla DeFi sistemi de ön plana çıkıyor. Gelin, DeFi hakkında en önemli konulara göz atalım!
Dünyada en çok kullanılan ve en güvenilir site olan Binance’ye buraya tıklayarak üye olabilirsiniz.
DeFi Nedir?
Decentralized Finance kelimelerinin kısaltılmasıyla elde edilen DeFi, merkeziyetsiz finans anlamına geliyor. DeFi, blockchain teknolojisi ve kripto paraları bir araya getirerek hiçbir aracı kurum, banka, kişi vb. üçüncü şahıslarla iletişim kurmadan finans hizmetinden faydalanmak için geliştirilmiştir. Ayrıca DeFi için dijital çağın bankacılık ve finans sistemi de denilebilir.
Geleneksel finans sistemlerinde para göndermek, transfer yapmak, ödeme gerçekleştirmek, kredi kullanmak ya da sigortadan faydalanmak vb. her işlem için resmi bir kimliğiniz olması gerekir. Üstelik işlem ücretleri, dosya masrafları ve uzayan bankacılık işlemleri de sürecin ayrılmaz bir parçasıdır. İşte, tam da bu noktada DeFi devreye giriyor.
DeFi, geleneksel finans sistemlerini kullanamayan da sistemin sağladığı kurum/kuruluşlara güvenmeyen kişilere hitap ediyor. Ayrıca saniyeler içinde dünyanın diğer ucuna transfer gerçekleştirmek, kolay kredi imkanından yararlanmak ya da güvenli bir hizmet almak isteyenler de DeFi sistemlerini tercih ediyor.
DeFi ile ilgili en önemli avantaj ise internet bağlantısının olduğu her yerde ve her zaman finans sistemine erişebilmek. Geleneksel bankacılık sistemlerinin aksine DeFi ile 7/24 finans işlemlerini kolayca yapabilirsiniz. Üstelik işlemlerin hiçbir adımında kağıt, belge vb. evrak işlemleriyle uğraşmanıza gerek yoktur.
DeFi Nasıl Çalışır?
DeFi uygulamalarının büyük bir kısmı, dünyanın en büyük ikinci kripto para birimi olan Ethereum ağı üzerinde çalışır. Ethereum ağı, DeFi sistemleri için son derece önemlidir. Ethereum, akıllı sözleşmeler aracılığıyla hem esnek hem de şeffaf bir kullanım sunar. Bununla birlikte Solana, Polkadot, Cosmos, Avalanche ve TRON ağları da DeFi sisteminin öncüleri arasında yer alır.
Örneğin, bir kahve dükkanından kredi kartıyla alışveriş yaptığınızı varsayalım. Her şeyden önce bir kimlik kartınızın olması ve bankaya yazılı/sözlü başvuruda bulunmanız gerekir. Alışveriş sırasında banka onayı elzemdir. DeFi sistemlerinde ise böyle bir şart olmamakla birlikte yapılan tüm işlemler blockchain sistemine kaydedilir, anonim olarak kayıt tutulur ve doğrulanır. Dolayısıyla hem işlem hem de işleyiş güven altındadır ve bankanın reddetmesi gibi bir durum söz konusu değildir.
DeFi ve geleneksel finans sektörünü ayıran en önemli fark, aracıları uzak tutmaktır. Günümüzde DeFi ile bu durum sağlanmıştır. İşlemler, blok zincirini kullanan diğer kullanıcılar tarafından doğrulanır aynı zamanda algoritma ve yazılım aracılığıyla da doğrulanıp kaydedilir. Dolayısıyla dolandırıcılık faaliyetleri de büyük ölçüde önlenir.
DeFi sistemlerinde konsensüs protokolleri, akıllı sözleşmeler ve merkeziyetsiz uygulamalar ön plana çıkar. Örneğin, akıllı sözleşmeler tarafların birbirine ve sisteme karşı olan güvenini artırırken olası karmaşayı da önlemektedir. Bir taraf, diğer tarafa para transferi yapmak istediğinde ‘X olay gerçekleştiğinde.’ gibi bir ifade kullanabilir.
DeFi ile Neler Yapabilirsiniz?
DeFi sistemlerinin geleneksel finans sistemlerine oranla daha fazla kolaylık sağladığını söylemek mümkün. Özellikle DeFi savunucuları, gelecekte tüm finans işlemlerinin DeFi ile yürütülebileceğini ve geleneksel finansın temelden değişeceğini öngörüyor. Peki, günümüzdeki altyapıyla DeFi sistemlerinde neler yapabilirsiniz?
- Stabil coinler: Kripto para birimlerindeki yüksek oynaklık sebebiyle yatırım yapmayı vazgeçen yatırımcılar için DeFi topluluğu, stabil coinlerle gündeme geldi. Stabil coinler, itibari para birimleriyle eşitlenmiştir. Örneğin, Bir USDT her zaman 1 dolar olacak şekilde sabitlenir.
- Borç alma – verme: DeFi, tüm yatırımcıların birbiriyle borç alıp vermesine imkan tanır. P2P veya eşler arası olarak bilinen bu yöntemde, herhangi bir üçüncü şahıs ya da kuruluşa ihtiyaç yoktur.
- Staking: Yield Harvesting olarak da bilinen bu yöntemde, staking ön plana çıkar. Buna göre, yatırımcılar kripto para birimlerini bir borsada kilitler ve faiz geliri elde eder. Örneğin, bir yıl boyunca paranızı kilitlediğinizde %12 oranında faiz kazanma fırsatı sağlanır. Ayrıca kripto paranın yükselmesi de kazancı artırır. Esnek veya kilitli staking türleri vardır.
- Merkeziyetsiz borsa (DEX): Eşler arası pazaryeri olarak da bilinen merkeziyetsiz borsalar, akıllı sözleşmeler aracılığıyla finansal işlemlerinizi tamamlamanızı sağlar. Günümüzde yaklaşık 40 tane merkeziyetsiz borsa bulunmaktadır. Bu borsalar aracılığıyla diğer kullanıcılarla takas yapabilir ya da kendi belirlediğiniz fiyat üzerinden alım/satım işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz.
- Kredi: DeFi sistemleriyle ilgili en çok dikkat çeken konulardan biri kredilerdir. Özellikle merkeziyetsiz borsalar aracılığıyla yatırımcılara kısa vadeli kredi imkanı sağlanır.
- Likidite Madenciliği: Yatırımcılar, likidite madenciliği ile kripto para sistemlerine likidite sağlarken sistem tarafından token ile ödüllendirilir. Buna göre, coin bir borsada kilitlenir ve bunun karşılığında borsa size token verir. Kullanıcı, tokeni kullanabilir ancak kilitlediği coini belirlenen süre boyunca kullanamaz. Sonucundaysa faiz geliri elde edilir.
DeFi Avantajları Nedir?
DeFi sistemlerinin en büyük avantajlarından biri aracıları ortadan kaldırmasıdır. Örneğin, paranızın bir bankada olduğunu varsayalım. Banka iflas ettiğinizde paranızı da kaybedebilirsiniz. DeFi sistemlerinde ise aracı olmadığı için böyle bir durum yaşanmaz. Dijital cüzdanınız size aittir.
DeFi henüz yeni bir teknoloji olmasına rağmen finans alanında çeşitli kullanımlara sahiptir. Ayrıca şeffaf. DeFi ile sağlanan diğer avantajlar:
- İnternete bağlanabildiğiniz her yerde DeFi sistemleri sayesinde finans işlemlerinizi tamamlarsınız,
- DeFi veya blok zinciri üzerinde yapılan tüm işlemler şeffaftır ve her kullanıcı görebilir,
- Kimlik, ikametgah belgesi vb. gerektirmeden hesap açma, işlem yapma vb. avantajlarını sunar,
- Kredi, sigorta, transfer vb. birçok alanda kullanılabilir,
- İşlemlerin tamamı hızlı ve basit olacak şekilde tasarlanmıştır.
DeFi Riskleri ve Dezavantajları Nedir?
DeFi projeleri ve sistemleri her geçen gün altyapısını güçlendirmeye çalışır. Ancak buna rağmen %100 güvenli olmadığını söylemek gerek. DeFi sistemleriyle ilgili en önemli risk, güvensizlik ve dolandırıcılıktır. Bununla birlikte olası dolandırıcılık ya da hırsızlık durumunda başvurabileceğiniz düzenleyici bir otorite de bulunmaz.
DeFi hakkında diğer bir dezavantaj ise karmaşık bir yapıya sahip olmasıdır. Kripto para ya da blok zinciriyle ilgilenen kişiler için DeFi karmaşık bir yapı değildir. Ancak kripto para ya da blockchain ile ilgilenmeyen kişiler için son derece karmaşık ve anlamlandırması zor bir sistemdir. Örneğin, 18 yaş üstü birçok kişi bankaya gidip kimlik kartıyla hesap açtırma konusunda bilgiye sahiptir. Fakat DeFi sistemleri için bu kolaylık ve basitlik henüz sağlanmış değil.
DeFi ile ilgili en önemli risklerden biri ise bilgisayar korsanlarıdır. Özellikle güvenlik açıkları nedeniyle fon kayıpları yaşanabilir. Öte yandan Ethereum ağında özellikle bazı dönemlerde işlem ücretleri fazla olabilir. Son olarak DeFi henüz yeni ve gelişmeye açık bir teknolojidir. Bu nedenle özellikle ilk etapta yatırım yaptığınız d’App önem taşır. Ayrıca kripto para cüzdanınızın ve özel anahtarınızın güvende olması gerekir.
DeFi nedir içeriğini beğendiniz mi? İçeriği beğendiyseniz arkadaşlarınızla paylaşabilir ve DeFi hakkında bilgi edinmelerini sağlayabilirsiniz!
